Nakon nedavnih uplata od 10 miliona evra i 250.000 evra Srpskoj pravoslavnoj crkvi, Vlada Srbije je u roku od dva meseca odobrila i treću donaciju SPC. Na poslednjoj sednici odlučeno je da se Crkvi iz sredstava tekućih budžetskih rezervi uplati još 27,6 miliona dinara ili oko 234.000 evra i to kao „pomoć“ za izvođenje radova na izgradnji i uređenju pravoslavnog hrama u mestu Vrginmost u Hrvatskoj.
Srpska pravoslavna crkva iz državnog budžeta, koji pune svi građani Srbije, svake godine dobija veliku sumu novca. Primera radi, samo u 2018. godini za SPC je opredeljeno više od 2,3 miliona evra.
Međutim, neretko se za Crkvu izdvaja novac iz tekućih budžetskih rezervi, iz kojih se po zakonu sredstva koriste za neplanirane svrhe. U slučaju SPC, samo u poslednja dva meseca ove godine „neplanirano“ je izdvojeno oko 10,5 miliona evra.
Poslednji put odluka o donaciji sredstava iz budžetskih rezervi Srpskoj pravoslavnoj crkvi je doneta 16. maja na sednici Vlade. Tada je odlučeno da se sa 27,6 miliona dinara ili oko 234.000 evra pomogne Eparhija gornjokarlovačka u Hrvatskoj i to zbog izvođenja radova na izgradnji i uređenju pravoslavnog hrama u mestu Vrginmost.
Samo nedelju dana ranije SPC je od Vlade dobila još jednu donaciju u iznosu od 30 miliona dinara ili oko 254.000 evra. Na ime dotacije Eparhiji britansko – skandinavskoj SPC, a radi pomoći za izgradnju Manastira Pokrova presvete Bogorodice i Srpskog centra u Vokstropu, u Švedskoj, Vlada je odobrila pomoć 12 miliona dinara.
Takođe, na istoj sednici Vlade odobrena je i uplata 18 miliona dinara Srpskoj pravoslavnoj eparhiji budimskoj, a radi pomoći za završetak radova na Muzeju Eparhije budimske u Sentandreji, u Mađarskoj.
Odluka o najvećoj donaciji Crkvi ove godine doneta je 23. marta, kada je Vlada odlučila da uplati 10 miliona evra za nastavak izgradnje Hrama Svetog Save.
Koliko je novca za SPC opredeljeno u 2019. godini iz budžeta, mimo ovih “neplaniranih” davanja, pitali smo Ministarstvo finansija, ali do objave ovog teksta nismo dobili odgovor.
Donacija od million evra zbog “teške situacije”
Velikodušnu donaciju Vlada je uplatila Crkvi i krajem 2018. godine, kada joj je, kako je saopšteno, zbog “teške situacije” iz budžetskih sredstava uplaćeno oko million evra. Podsećamo, iste godine SPC je redovno iz budžeta dobila više od 2,3 miliona evra.
Pored toga što je kao poreski obveznik privilegovana time što je oslobođena poreza za svoju osnovnu delatnost i imovinu, SPC je favorizovana jer je ubedljivo najveći pojedinačni dobitnik budžetskih sredstava iz linije 481 namenjene nevladinim organizacijama. Prema istraživanju Insajdera, država je od 2002. do početka 2017. izdvojila više od 90 miliona evra za potrebe svih crkava i verskih zajednica, od čega je ubedljivo najviše dobila Srpska pravoslavna crkva.
SPC se prošle godine pojavila i kao investitor u izgradnji poslovno-stambenog kompleksa u bloku 32 na Novom Beogradu. Izgradnju objekata finansira suinvestitor, firma PMC inženjering, dok će Crkva budući poslovni objekat iznajmljivati kompanijama. Poslovni prostor prostiraće se na 5.235 metara kvadratnih, a dva stambena kompleksa na oko 25.000 metara kvadratnih.
Kako su iz SPC u aprilu prošle godine saopštili, prihode će koristiti za “svoje potrebe”, među kojima je, preciziraju, i završetak Hrama Svetog Dimitrija.
Prema Zakonu o crkvama i verskim zajednicama, SPC i druge verske zajednice su oslobođene poreza za svoju osnovnu delatnost i imovinu. Ne plaćaju porez na imovinu bogomolja, imaju pravo na povraćaj PDV-a za robu koja je u funkciji bogosluženja, a zdravstveno i socijalno osiguranje za sveštenike uplaćuje se iz budžeta Republike Srbije.
SPC ima i svoje preduzeće, čiji je zvaniči vlasnik Patrijaršijski upravni odbor, a reč je o preduzeću Patrijaršijska dobra d.o.o, za proizvodnju i prodaju vina, suvenira i sličnih proizvoda.
Na svoja preduzeća i privredne delatnosti, prema istraživanju Insajdera, crkve plaćaju poreze, a to nalaže i zakon u kom se navodi da crkve i verske zajednice “mogu da obavljaju privrednu ili drugu delatnost na način i u skladu s propisima kojima je uređeno obavljanje tih delatnosti”.
Pored toga što se finansiraju direktno iz budžeta, crkve i verske zajednice u Srbiji finansije obezbeđuju i kroz donaciju i iz sopstvenih prihoda od raznih crkvenih i verskih usluga. Donatori mogu biti oslobođeni “odgovarajućih poreskih obaveza”, a prema istraživanju Insajdera dešavalo se i to da su među donatorima i javna i državna preduzeća.
Takođe, prema Zakonu o računovodstvu iz 2013, ali i prethodnim zakonima, crkve i verske zajednice nemaju nikakavu obavezu da objavljuju finansijske izveštaje.
Izvor: Insajder